Επένδυση σε φωτοβολταϊκό πάρκο

Οι εφαρμογές τεχνολογίας φωτοβολταϊκών επανέρχονται τον τελευταίο καιρό στο προσκήνιο, με σωρεία πληροφοριών (συζητήσιμης συχνά ακρίβειας) στο διαδίκτυο. Αν και η ανθρώπινη φυλή εκμεταλλεύεται την ηλιακή ενέργεια από καταβολής κόσμου και οι εφαρμογές φωτοβολταϊκών κάθε άλλο παρά άγνωστες είναι στο κοινό, η ενημέρωση είναι ελλιπής και συχνά παραπλανητική. Αξίζει λοιπόν να σταθούμε σε αυτή την ιδέα της οποίας ο καιρός, κατά γενική ομολογία, έχει φτάσει για τα καλά, με αναλυτική ματιά και υπευθυνότητα.

Τι άλλαξε και επανήλθαν στο προσκήνιο τα Φωτοβολταϊκά Πάρκα το 2020;

Το hype των τελευταίων μηνών για την εγκατάσταση πάρκων δεν έχει κάποιο οικολογικό πρόσημο. Ειδικά μικρότερων των 500kW με σκοπό την πώληση ενέργειας στο δίκτυο. Αν και η χώρα υποχρεούται να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και να επιτύχει 40% συμμετοχή των ΑΠΕ στην κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι το 2020, μέχρι και φέτος, ο στόχος αυτός φαινόταν σε πολλούς stakeholders ανέφικτος.

Τώρα ωστόσο, η Ελλάδα είναι εξαιρετικά πιθανό να αποτελέσει ένα μικρό οικονομικό και ενεργειακό θαύμα της νότιας Ευρώπης. Η στροφή αυτή και η αναθέρμανση της συζήτησης για τα φωτοβολταικα στην Ελλάδα έχει ορισμένα διακριτά και ιδιαίτερα πρακτικά αίτια.

Τα αίτια της αναθέρμανσης της συζήτησης

-Τον καθορισμό των νέων τιμών πώλησης συναρτήσει των αποτελεσμάτων προηγούμενων διαγωνιστικών κύκλων, που καθιστούν την αγορά ενέργειας παραγόμενης από φωτοβολταϊκά ανταγωνιστική έναντι της παραγόμενης από καύση ορυκτών.

-Την απλοποίηση των διαδικασιών σύνδεσης και αδειοδότησης ενός πάρκου ή μιας εγκατάστασης στέγης.

-Την αυξημένη αναφορική τιμή αγοράς ενέργειας για τις ενεργειακές κοινότητες και τους κατ’ επάγγελμα αγρότες για έργα κάτω των 500kW.

-Τη διαθεσιμότητα νέων τεχνολογιών όπως οι αντιστροφείς σειράς, τα μονοκρυσταλλικά πλαίσια υψηλής απόδοσης και τα διπλής όψης πλαίσια. Μάλιστα έχουν μικρότερο κόστος από τις παλαιότερες επενδύσεις. Μας επιτρέπουν πλέον να μιλάμε για κόστος μικρότερο από €700 ανά kW εγκατεστημένης ισχύος, όταν η απόδοση φτάνει τις 1400kWh ανά έτος ανά αντίστοιχο kW.

Φαίνεται λοιπόν πως θεσμικά η χώρα έχει δεσμευτεί υπεύθυνα να προωθήσει τις επενδύσεις στα φωτοβολταϊκά. Μάλιστα με συγκεκριμένους στόχους, ενώ η αγορά είναι έτοιμη να στηρίξει επαρκώς τα εγχειρήματα σε επίπεδο εξοπλισμού και σχεδιασμού. Φαίνεται η επιθυμία να μπουν στο παιχνίδι πλέον και επενδυτές μικρής και μέσης κλίμακας. Στόχος να πραγματοποιηθούν ταχύτερα τα έργα, να αξιοποιηθούν οι νέες τεχνολογίες και να ελαχιστοποιηθεί το ρίσκο. Να σημειωθεί ότι ακόμη αναμένονται και τα προγράμματα ΕΣΠΑ που θα αποτελέσουν ένα σημαντικό κίνητρο για τους υποψήφιους επενδυτές.

Η εναλλακτική της εγκατάστασης φωτοβολταϊκών για αυτοπαραγωγή με ενεργειακό συμψηφισμό αξίζει επίσης ειδική ανάλυση. Εν τούτοις παρακάτω όταν αναφερόμαστε σε πάρκα, νοούνται τα Φ/Β πάρκα που εγκαθίστανται με σκοπό την πώληση όλης της παραγόμενης ενέργειας στο δίκτυο με «ταρίφα» (Feed in Tariff ή FiT).

Πού και από ποιους μπορούν να εγκατασταθούν Φωτοβολταϊκά Πάρκα;

Τα πάρκα, μπορούν να εγκατασταθούν σχεδόν οπουδήποτε. Αρκεί να είναι κανείς ιδιοκτήτης του χώρου εγκατάστασης ή να έχει τη συγκατάθεση αυτού. Όσον αφορά το «σχεδόν» βέβαια, υπάρχουν περιοχές στις οποίες η εγκατάσταση πάρκων δεν επιτρέπεται.

Περιοχές όπου δεν επιτρέπεται η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πάρκων.

-Γεωργικές Γαίες Υψηλής Παραγωγικότητας (ΓΓΥΠ όπως ορίζονται από την ΚΥΑ 168040/2010) πέραν του 1% της συνολικής έκτασης ανά νομό. Αυτή τη στιγμή είναι αδύνατον να γνωρίζουμε εάν το ποσοστό έχει ήδη πληρωθεί από τις τρέχουσες κατατεθειμένες στον ΔΕΔΔΗΕ αιτήσεις. Θα ενημερωθούμε μόνο εφ’ όσον αυτό ανακοινωθεί. Καλό θα ήταν να αποφεύγεται ο σχεδιασμός σε αγροτεμάχια από αναδασμό που κατά πάσα πιθανότητα εντάσσονται στις ΓΓΥΠ. Ο αριθμός των αιτήσεων αυτή τη στιγμή καθιστά πολύ πιθανό το ποσοστό του 1% να εξαντληθεί πανελλαδικά πολύ σύντομα. Για ένα διάστημα επιτράπηκε σε ΓΓΥΠ εκτός Αττικής η εγκατάσταση πάρκων. Αυτή έπαυσε να ισχύει από την έκδοση του Ν. 4015/2011 και δεν προβλέπεται να τροποποιηθεί.

-Σε αδόμητα οικόπεδα σε περιοχές εντός σχεδίου πόλεων και οικισμών.

Η διαδικασία της αδειοδότησης διαφέρει ανάλογα με την χωροθέτηση και τη δυναμικότητα του έργου. Υπάρχει για παράδειγμα η δυνατότητα κατασκευής πάρκου σε περιοχές εντός του δικτύου Natura 2000. Θα πρέπει ωστόσο αυτά να διερευνηθούν διεξοδικά οι οικολογικές παράμετροι του έργου και να εκπονηθεί η κατάλληλη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

Σε πάρκα μπορούν να επενδύσουν ασφαλώς όλοι. Υπάρχουν όμως τρεις κατηγορίες που ευνοούνται από το παρόν νομικό πλαίσιο. Συγκεκριμένα οι κατ΄ επάγγελμα αγρότες, οι ενεργειακές κοινότητες (για τους λόγους που προαναφέρθηκαν) αλλά και οι βιοτεχνίες – βιομηχανίες που ενδιαφέρονται να εγκαταστήσουν Φ/Β στα υφιστάμενα κτήριά τους. Θα πρέπει όμως να εξαιρούνται της περιβαλλοντικής αδειοδότησης ως οργανωμένοι υποδοχείς βιομηχανικών δραστηριοτήτων ανεξάρτητα δυναμικότητας. Με τον τρόπο αυτό απλοποιείται και συντομεύει όλη η διαδικασία της αδειοδότησής τους. Επίσης με τον νέο περιβαλλοντικό νόμο έπαψε να ισχύει το όριο των 500kW ανά 150 μέτρα για πάρκα που χωροθετούνται κοντά το ένα στο άλλο, για όριο μέχρι 1MW, δίνοντας έτσι την δυνατότητα εγκατάστασης σε ακόμη περισσότερα αγροτεμάχια.

Αξίζει η επένδυση;

Σύμφωνα με τα παραπάνω, η επένδυση σε Φωτοβολταϊκά Πάρκα απαιτεί ολοένα και μικρότερο κεφάλαιο, ενώ αποδίδει και περισσότερα έσοδα. Πόσα όμως είναι τα έσοδα αυτά, και ποιο το κεφάλαιο εγκατάστασης; Στην απάντηση θα βοηθούσε ένα παράδειγμα επένδυσης, μαζί με τους οικονομικούς υπολογισμούς που μας ενδιαφέρουν.

Η επένδυση σε Φωτοβολταϊκά Πάρκα απαιτεί διαφορετικά κεφάλαια. Ανάλογα με το μέγεθος της εγκατάστασης και το κόστος ανά kW εγκατεστημένης ισχύος. Επίσης η αγορά των φωτοβολταϊκών είναι ένας ταχύτατα εξελισσόμενος τομέας και η αξία των προϊόντων του μεταβάλλεται. Όταν ο μέσος χρόνος αδειοδότησης βρίσκεται μεταξύ 9 και 12 μηνών για ένα πάρκο των 500kW, μόνο προσεγγιστικά μπορούν να υπολογιστούν τα έξοδα υλοποίησης του σχεδιασμού.

Σύμφωνα με τον μοντέρνο σχεδιασμό και τις σημερινές τιμές εξοπλισμού, το κόστος υλοποίησης ενός πάρκου 500kW προσεγγίζεται στα €320.000. Η τιμή αυτή συμπεριλαμβάνει όλα τα έξοδα εγκατάστασης. Δηλαδή τα μονοκρυσταλλικά φωτοβολταϊκά πάνελ υψηλής απόδοσης, τους πιστοποιημένους inverters εγγυημένης ισχύος, τις βάσεις στήριξης αλουμινίου, το ηλεκτρολογικό υλικό, τις τσιμεντένιες πλάκες έδρασης των βάσεων, τα έξοδα τοποθέτησης της εγκατάστασης και τη σύνδεση με το δίκτυο ΔΕΔΔΗΕ.

Όταν ο επενδυτής καλύπτει την επένδυση στο 100% με ίδια κεφάλαια

Στο ενδεχόμενο όπου ο επενδυτής καλύπτει το 100% της εγκατάστασης από ίδια κεφάλαια και επωμίζεται το σύνολο των εξόδων εγκατάστασης, οι μόνοι παράγοντες που επηρεάζουν άμεσα την αποπληρωμή και κερδοφορία της επένδυσης είναι η ετήσια μείωση παραγωγής των φωτοβολταϊκών πάνελ, η μέση ετήσια παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ανά kW εγκατεστημένης ισχύος στην Ελλάδα, καθώς και το ποσό που πιστώνεται στον επενδυτή ανά kWh ενέργειας που πωλείται.

1. Από 1/5/2021, η τιμή πώλησης της ενέργειας στο δίκτυο παύει να συναρτάται από τις διαγωνιστικές διαδικασίες και γίνεται ρυθμιζόμενη, με τιμή που έχει καθοριστεί στα 63 €/MWh. Για τους επαγγελματίες αγρότες και τις Ενεργειακές Κοινότητες η τιμή αυτή καθορίζεται ίση με 65 €/MWh. Για το παράδειγμα παρακάτω χρησιμοποιείται η χαμηλότερη τιμή.

2. Τα περισσότερα φωτοβολταϊκά πλαίσια υψηλής ποιότητας χάνουν το 0.5% της παραγωγικής τους ικανότητας κάθε χρόνο.

3. Ο σύγχρονος σχεδιασμός σε συνδυασμό με τις βελτιωμένες τεχνολογίες εξασφαλίζουν ετήσια παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ίση με 1400kWh ανά kW εγκατεστημένης ισχύος
Με βάση τα παραπάνω δεδομένα, για κόστος επένδυσης 320000 € και ετήσια έσοδα (για το πρώτο έτος) ίσα με 44100 € προκύπτουν οι παρακάτω πίνακες, όπου ο χρόνος απόσβεσης υπολογισμένος με τα συνολικά έσοδα ανέρχεται στα 7.3 έτη.

Επιπλέον υπολογίστηκε ο Εσωτερικός Βαθμός Απόδοσης ίσος με 9.67%, ώστε όχι μόνο να εκτιμηθεί, αλλά και να ποσοτικοποιηθεί η βιωσιμότητα της επένδυσης. Συγκριτικά αξίζει να αναφερθεί ότι Η απόδοση του 10ετούς ελληνικού ομολόγου την περίοδο 1999-2017 ήταν 7,42%.